Yaşar Sağlam Yazdı:Dinar Halk Evi

Yaşar Sağlam Yazdı:Dinar Halk Evi
1935 yılında açılan ve beş şubesi ile faaliyete başlayan Dinar Halkevi, yeni Cumhuriyetin değerlerini halka benimsetme ve modern bir toplum oluşturma amacıyla tiyatro gösterileri, köy gezileri, sağlık araştırmaları, hasta olan halka ve öğrencilere yardım, gençliğin zararlı alışkanlıklardan korunması ve çeşitli spor faaliyetleri gibi bir çok çalışma gerçekleştirmiş, Dinar’ın sosyo-kültürel hayatında 1935-1951 yılları arasında çok önemli bir rol üstlenmiştir.

Dinar Cumhuriyet Halk Fırkası idare heyeti başkanı Ahmet Ataolcay tarafından CHF Genel sekreterliğine yazılan 22.2.1935 tarihli yazıya göre yukarıda belirtilen şartların sağlandığı Dinar’da anılan tarihte Halkevinin “do- ğuş şenliği” yapıldı. Öncelikle Güzel Sanatlar, Temsil, Spor, İçtimaî Yardım, Kütüphane ve Neşriyat şubeleri oluşturuldu7. Dinar Halkevi’nin ilk yöneticileri de şu kişilerden oluşuyordu: Başkan Un Fabrikası sahibi Nuri Dedeoğ- lu, Kütüphane ve Neşriyat Şubesi başkanı Muhasebeci Tevfik Toker, İçtimaî Yardım Şubesi Başkanı Hukuk Hakimi Aşir Aksu, Spor Şubesi Başkanı Dava Vekili Hasan Tokgöz, Temsil Şubesi başkanı Öğretmen Kenan Güngör, Güzel Sanatlar Şubesi Başkanı Posta ve Telgraf Müdürü Şükrü Güngör8. İlk Şube İdare Heyetleri’nde görev alanlar da şunlardı:

Kütüphane ve Neşriyat : Tevfik Toker, Ali Ataolcay (Belediye Kâtibi, Hüseyin Güngör (Terzi)

İçtimaî Yardım : M.Aşir Aksu, Mehmet Toker (Tüccar), Zehra Tevfik Toker (Öğretmen)Hasan Tokgöz, Asım Kalkan (Kunduracı), Ahmet Özer (İlk Öğretim Müfettişi)Kenan Güngör, Mustafa Kitiş (Tüccar), Mustafa (Tüccar)Şükrü Güngör, Ferit Özalp (Öğretmen), İsmet (Şekerci) 9.

Spor : Hasan Tokgöz, Asım Kalkan (Kunduracı), Ahmet Özer (İlk Öğretim Müfettişi)

Temsil : Kenan Güngör, Mustafa Kitiş (Tüccar), Mustafa (Tüccar)

Güzel Sanatlar : Şükrü Güngör, Ferit Özalp (Öğretmen), İsmet (Şekerci)

Dinar Halkevi ilk olarak CHP parti binasında açılıp faaliyete başlamıştı. Ancak kısa bir süre içinde yeni bir binaya kavuştu. Halkevi binasının 12.06.1935 tarihinde yapımına başlandı ve 29.10.1936 tarihinde tamamlandıde yapımına başlandı ve 29.10.1936 tarihinde tamamlandı11. Dinar’ın sosyal ve kültürel hayatının en dikkat çekici mekanlarından birisi olan bu yeni bina ile ilgili olarak Nedret Gürcan12 şu bilgileri veriyor: “Dinar Halkevi binası ilçedeki birkaç özgün binadan biriydi, hatta denilebilir ki birincisiydi. Binanın tüm estetiği iyi bir mimarın çizgilerini taşıyordu(Binanın mimarı Afyon Vilayet Mimarı Ziya’dır)Bahçeye bakan tüm odaları bando, müzik, mandolin kursu, temsil, avcılık, futbol ve diğer sporlarla, güreş gibi çeşitli etkinliklerin odalarıydı. Binanın yarısı boyunca uzanan on kadar basamaklı merdivenlerinden ve sütunlarının arasından birinci kata girilir, oradan geniş ahşap merdivenlerle ikinci kata çıkılırdı. Birinci katın hemen sol uzantısı karşılıklı iki oda da Halkevinin büyük salonunda verilen müsamerelerin öğrencilerine ve dışardan gelen temsil heyetlerinin bay ve bayanlarına giysi değiştirmek için ayrılmıştı. Üst kat ise Halkevinin başkan ve yönetim kuruluna, ilçe dışından gelen müfettiş ve konuklara ayrılmıştı. Bir küçük odada da güreş, futbol gibi karşılaşmalarda alınan birkaç kupa sergileniyordu… Kapatıldığı günlere dek dışındaki güzel mimarisiyle birlikte, içerde, özellikle sinema ve temsil salonundaki görünümüyle de çok sevimliydi. Sahne önündeki boşlukta çalgıya ayrılmış bölümü, salonun arkasında ve balkonundaki locaları, salona uyumlu pencere ve kapıları, ahşap oymalı yüksek tavanı ve ortasında sallanan üç avizesiyle içeriye her gireni sanki saygıya ve sessizliğe davet ediyordu Çok partili hayata geçilince CHP genel merkezinden yeterli yardımı alamayan Halkevi yönetimi Halkevi binasını 1949 yılında sinema olarak kullanılmak üzere kiraya verdi14. Halkevlerini kapatan 5850 sayılı kanunla hazineye intikal eden binalardan olan Dinar Halkevi binası Maliye Bakanlığının 24.1.1952 tarihli ve 3100/97-1535 sayılı yazısı üzerine Bakanlar kurulunca 22.3.1952 tarihinde Adalet dairesine tahsis edildi.

Açık kaldığı 16 yıl içinde Dinar Halkevi’nde başkanlık görevini üstlenenler şunlardı: Nuri Dedeoğlu(1935-Halkevinin ilk başkanı), Osman Kitiş(1936), İsmet Şekerci(1937), Ahmet Refik Aydın(1938), Ziya Canefe(1939), Celal Toksöz(1941) , Cevat Emekli (1943), Ali Veziroğlu (1945), Ali Niyazi Gürcan(1949)

Halkevinin açıldığı 22 Şubat 1935 yılında merkezde 4192, bucak ve köylerle birlikte 38.295 nüfusa sahip Dinar’da ilçede kaymakam olarak Nusret Bey, Belediye başkanı olarak da Ahmet Veziroğlu bulunuyordu.

Halkevinin açık kaldığı süre içinde ise Dinar’da kaymakam olarak, Übeyit Çerçel (1936-1938), Adil Baysal (1938), (Sami Ekiz(1940), Baki Başaran(1948), Tahsin Erten(1949), Muammer Tapucu(1951); belediye başkanı olarak da Adil Baysal(1938-1940), Sami Ekiz(1940-1941), Celal Toksöz(1941-1942), Cevat Emekli(1942-1947), Ali Veziroğlu(1947-1954) görev yapmışlardı.

Dinar Halkevi Kütüphanesi de gerek kitap gerekse okuyucu sayısı bakımından oldukça zengindi. Açılışını takiben Türk Ocağının kütüphanesindeki kitaplardan önemli bir kısmı Halkevine getirilmişti49. 31 Aralık 1935 tarihli Dinar Halkevi faaliyet çizelgesine göre Kitapsarayda mevcut kitap sayısı 404 idi. Bu kitapların içinde 87 edebiyat, 34 piyes, 15 şiir, 67 tarih, 43 felsefe 18 ekonomi, 11 matematik,15 fen, 89 sağlık kitabı mevcuttu.

Dinar Halkevinde güreş, avcılık, atıcılık, voleybol, futbol gibi sporlarla ilgili çalışmalar yoğundu. Özellikle futbol daha çok ilgi çeken bir spor dalıydı. Bu bağlamda Halkevi bünyesinde Halkevi Spor kulübü adıyla Ziraatçı Kemal Bey’in başkanlığında (takım kaptanlığını da üstlenerek) bir futbol takımı kurulmuş, bu takım 1947’de askerden dönen genç futbolcuların katılımı ile daha güçlü hale getirilmişti. 1947’deki takımın oyuncularının kaleci Muammer Dedeoğlu, Yedek Kaleci Aşçı Eyüb’ün oğlu Adnan Kurtcepe, Kazım Uysal, İsmet Adıyaman, Vasıf ve Tarık Şener, Bando Şefinin oğlu Muzaffer, Bankacı Erdoğan Özdilek, Dişçi Sait Beyin oğlu Refik ve kardeşi Sabahattin Çaylı, Ömer Demirhan, Vecihi ve Oktar kardeşler, Hacı Yeğenoğlu, Adanalı Erdoğan, Ebe Hanımın Oğlu Kaya, Zabıta Rasim’in oğlu olduğu bilinmektedir.

Dinar Halkevinde 1947 yılında “Dinar Tarihi ve Broşürü” adlı bir eser hazırlanmış ve bu eserin basımı için İstanbul’da Köy Dergisi sahibi Selahaddin Baraz’la anlaşılmıştı.

Dinar merkezinde Halkevi bu faaliyetlerini sürdürürken, merkeze bağlı Başmakçı’da Halkevi, Dazkırı, Haydarlı bucak merkezi ile Dikici, Evciler, Tatarlı ve Uluköy köylerinde de halkodaları yine kendi imkânları ölçüsünde çeşitli faaliyetler gerçekleştirmişlerdi.